«Η Ελληνική Ακροδεξιά και ο δημόσιος λόγος της για τις γυναίκες: Από το Καθεστώς της 4ης Αγούστου στην Ελλάδα των Παγκοσμίων Οικονομικών Υφέσεων»
(Ρ. Βασιλάκη, δρ. Ιστορίας, EHESS, Paris & δρ. Κοινωνιολογίας, University of Bristol & διδάσκουσα CYA
Γ. Σουβλής, διδάσκων Παν. Ιωαννίνων & Μεταδ. Ερευν. Τμ. Κοινωνιολογίας, Παν. Κρήτης)
Η παρουσίαση επιχειρεί μια αντιπαραβολή των δημόσιων λόγων περί φύλου που εκφέρονται από την ελληνική ακροδεξιά, και πιο συγκεκριμένα εστιάζεται σε μια συγκριτική μελέτη του καθεστώτος της 4ης Αυγούστου και της ακροδεξιάς ρητορικής, όπως διαμορφώθηκε Ελλάδα από την εποχή της κρίσης και μετά. Η παρουσίαση έχει ως στόχο να αναδείξει την εργαλειακότητα – σε αντίθεση με την ιδεολογική καθαρότητα ή έστω συνοχή – που παρουσιάζει η ακροδεξιά ρητορική αναφορικά με τα ζητήματα του φύλου. Η εργαλειοκότητα αυτή αποτυπώνεται στην αντιφατική στάση του μεταξικού καθεστώτος που ενώ από την μία πλευρά προήγαγε έναν συντηρητικό λόγο που αντιλαμβανόταν τον ρόλο της γυναίκας ως περιστρεφόμενο γύρω από την βιολογική αναπαραγωγή και την ανατροφή των παιδιών, από την άλλη, προπαγάνδιζε πρακτικές και λόγους που έδιναν έμφαση στο δημόσιο ρόλο των γυναικών ως στυλοβατών του έθνους, από διάφορες θέσεις πρωτόγνωρες μέχρι την στιγμή εκείνη, ενώ η ΕΟΝ θηλέων επέβαλε από τα πάνω μια νέα πραγματικότητα που ευνοούσε τόσο τον συγχρωτισμό των δύο φύλων όσο και αυτών μεταξύ των ανώτερων και των κατώτερων στρωμάτων, και εκ των πραγμάτων υπονόμευε – ως αθέλητη συνέπεια της δράσης - το εγχείρημά μιας αστικής πατριαρχικής τάξης πραγμάτων. Η εργαλειακότητα που διέπει την ακροδεξιά πρακτική αποτυπώνεται επίσης στην σημερινή συγκυρία, που ενώ αφορά προφανώς διαφορετικά διακυβεύματα, διέπεται ωστόσο από μια παρόμοια αντίφαση: την ενσωμάτωση των πολιτικών ταυτότητας και ιδιαιτέρως των ζητημάτων φύλου. Κι αν στην Ελλάδα η εναλλακτική ακροδεξιά κάνει μόλις τα πρώτα της βήματα, και η παραδοσιακή ακροδεξιά βρίσκεται ακόμη υπερβολικά κοντά στις εκδηλώσεις μιας στερεοτυπικής πατριαρχίας, η mainstream δεξιά έχει αρχίσει να ενσωματώνει με γοργούς ρυθμούς στην ρητορική της την δυναμική των ζητημάτων του φύλου: από τον εναγκαλισμό του κινήματος #metoo μέχρι τον διορισμό του πρώτου ανοιχτά ομοφυλόφιλου ατόμου σε θέση υφυπουργού, παράλληλα με την ολική επαναφορά της εκκλησιαστικής επιρροής σε ζητήματα φύλου και σεξουαλικότητας, την υποτίμηση της Γενικής Γραμματείας Ισότητας, το νομοσχέδιο για την υποχρεωτική συνεπιμέλεια, παρουσιάζουν ένα εξίσου – φαινομενικά – αντιφατικό προφίλ με αυτό του καθεστώτος Μεταξά. Ταυτόχρονα, με ένα στρεβλό τρόπο που μετρά ήδη μια σχεδόν εικοσαετή παρουσία στην Δύση, ο κατάφωρος μισογυνισμός και η ομοφοβία του παρελθόντος αντικαθίστανται ολοένα και περισσότερο από μια ξενοφοβική και ισλαμοφοβική ρητορική ενώ τα πρόσφατα κατακτημένα δικαιώματα των γυναικών και των ΛΟΑΤΚΙ κοινοτήτων παρουσιάζονται ως απειλούμενα από την παρουσία αυτών των νέων ανεπιθύμητων «άλλων», ωσάν τα δικαιώματα των μέχρι σήμερα ανεπιθύμητων να πρέπει να αντισταθμιστούν από τον αποκλεισμό άλλων, ακόμη λιγότερο επιθυμητών. Η παρουσίαση θα καταστήσει σαφείς αυτές τις φαινομενικές αντιφάσεις ως συστατικές όψεις της διαδικασίας ακροδεξιοποίησης του δημοσίου λόγου σήμερα.
Η Ρόζα Βασιλάκη είναι κάτοχος διδακτορικού ιστορίας (Ecole des Hautes Etudes, Παρίσι, Γαλλία) και κάτοχος διδακτορικού κοινωνιολογίας (University of Bristol, Βρετανία). Έχει εργαστεί ως διδάσκουσα και ως ερευνήτρια σε πανεπιστημιακά ιδρύματα της Βρετανίας (University of Bristol, University of West of England, London School of Economics and Political Science), του Ισραήλ (University of Haifa) και της Ελλάδας (Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών). Σήμερα διδάσκει ιστορία και κοινωνιολογία στο College Year in Athens (CYA). Τα βασικά της ερευνητικά ενδιαφέροντα αφορούν την κοινωνιολογία της βίας (πολιτική, θρησκευτική, επιστημολογική) και την σύγχρονη κοινωνική θεωρία, με εστίαση σε ερωτήματα γύρω από την κοινωνιολογία της γνώσης και την μεταδυτική πρόκληση στις κοινωνικές επιστήμες.
Ο Γιώργος Σουβλής είναι μεταδιδακτορικός ερευνητής στο τμήμα Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης, συγγραφέας του Voices on the Left (2019) και συνεπιμελητής του Back to the ’30s και διδάσκων στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Τμήμα Ιστορίας Αρχαιολογίας.