«Το Κοινωνικό Συμβόλαιο σε Ρήξη: Ευαλωτότητα- Επισφάλεια- Εργασία ή η ασύμβατη σχέση φύλου και τάξης στην Ελλάδα των κρίσεων»
(Δ. Γεωργιάδου, υπ. δρ. Κοιν. Ανθρ. Παν. Durham)
Η παρούσα εισήγηση επιχειρεί να διερευνήσει το ερώτημα γιατί η διαρκής, επιταχυνόμενη και βίαιη επισφαλοποίηση του βίου και της καθημερινής ζωής - η οποία εν πολλοίς προκύπτει από αυταρχικές επιθέσεις στα εργασιακά δικαιώματα που διαπερνούν το κοινωνικό σώμα, μετασχηματίζουν τα όρια και τα χαρακτηριστικά των κοινωνικών τάξεων και επιδιώκουν διαμορφώσουν υποκειμενικότητες πλήρως ενσωματωμένες στη λογική του νεοφιλελευθερισμού – αποτυγχάνει να ενεργοποιήσει κοινωνικοπολιτικά αντανακλαστικά όμοια με αυτά που τα τελευταία χρόνια ενεργοποιούνται στο πεδίο του φύλου και της σεξουαλικότητας. Με την παρατήρηση ότι το σώμα βάλλεται πρωτίστως και συνεπώς βρίσκεται στο επίκεντρο της ευαλωτότητας και της επισφάλειας - αποτέλεσμα τόσο των ταξικών επιθέσεων όσο και των έμφυλων- θα επιδιώξω να προσεγγίσω ως υπόθεση εργασίας το εξής παράδοξο: Ενώ από τη μια η σχέση φύλου και τάξης είναι αμφίδρομη, αλληλοδιαπλεκόμενη και αμοιβαία διαμορφούμενη, γεγονός που υποστηρίζεται από τις φεμινιστικές και κουήρ σπουδές και ενσαρκώνεται έμπρακτα στον κινηματικό λόγο, από την άλλη, τα ζητήματα που αφορούν στην συστηματική θηλυκοποίηση της εργασίας και την απτή, καθημερινή εμπειρία της διάλυσης των εργασιακών σχέσεων με αποτέλεσμα την κρίση της φροντίδας όχι μόνο του ιδίου σώματος αλλά και του «οικο-γενειακού» (livelihood), όχι μόνο μένουν εκτός της ατζέντας ενός κοινωνικού διαλόγου αλλά επιπλέον «διαμελίζονται» και διαμοιράζονται ως αρμοδιότητες της παραδοσιακής αριστεράς και των συνδικάτων. Τα επισφαλή σώματα που δεν διαθέτουν ή έχουν απωλέσει τις σαφείς εργασιακές -επαγγελματικές ταυτότητες του πρόσφατου παρελθόντος παραμένουν στην αορατότητα, στο περιθώριο αυτού του διαλόγου. Έτσι με άξονα αυτή την «ασύμβατη σχέση» φύλου και τάξης θα επιχειρήσω να προσεγγίσω μερικές ακόμα έννοιες του παρόντος: Τι εννοούμε όταν αναφερόμαστε στο κοινωνικό συμβόλαιο; Πως αντιλαμβανόμαστε και βιώνουμε τη ρήξη; Πως οι αλλεπάλληλες κρίσεις στην Ελλάδα (2008- σήμερα) προσφέρονται ως το κατ’ εξοχήν εθνογραφικό πεδίο ανάγνωσης των κοινωνικών μετασχηματισμών σε επίπεδο φύλου και τάξης; Πως η επισφαλής εργασία για άνδρες και γυναίκες καταστρατηγεί την έμφυλη ανισότητα των υποκειμένων καθώς ολοένα και περισσότεροι τομείς της θηλυκοποιούνται. Και πώς θηλυκοποιείται μια εργασία που δεν είναι παραδοσιακά στιγματισμένη ως ‘γυναικεία’; Τέλος, μπορούμε να διανοηθούμε εναλλακτικούς τρόπους αντίστασης στην επισφάλεια χρησιμοποιώντας φεμινιστικά και κουήρ εργαλεία;
Βιογραφικό
Η Δήμητρα Γεωργιάδου είναι υποψήφια διδάκτορας κοινωνικής ανθρωπολογίας στο Πανεπιστήμιο Durham της Μ. Βρετανίας. Η διδακτορική της διατριβή εξετάζει εθνογραφικά το εύρος, τη σημασία και την ερμηνεία της επισφάλειας από τα ίδια τα έμφυλα υποκείμενα που τη βιώνουν μέσα και έξω από τους χώρους εργασίας. Το πεδίο της επιτόπιας έρευνάς είναι η φροντιστηριακή εκπαίδευση ως χώρος εργασίας. Έχει ολοκληρώσει μεταπτυχιακές σπουδές στην ανθρωπολογία, το φύλο και τις ερευνητικές μεθόδους στα Πανεπιστήμια Αιγαίου και Durham. Τα ενδιαφέροντά της περιλαμβάνουν τη βιοπολιτική του φύλου, τη σεξουαλικότητα καθώς και τις φεμινιστικές και κουήρ πολιτικές για το σώμα. Έχει εργαστεί επί σειρά ετών στην ιδιωτική εκπαίδευση ενώ σήμερα ασχολείται επαγγελματικά με την μετάφραση, την επιμέλεια και την βιβλιοκρισία στο πεδίο των κοινωνικών επιστημών.